Μελέτη: «Επαναδημοτικοποίηση: Επιστρέφοντας το νερό σε δημόσια χέρια»
6 Σχόλια
Η έρευνα του Παρατηρητηρίου της Ευρώπης των Πολυεθνικών (Corporate Europe Observatory – CEO), του Transnational Institute (TNI) και του Municipal Services Project , παρουσιάζει με συστηματική ανάλυση την τάση που ισχύει παγκοσμίως για την επιστροφή των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης στο Δημόσιο
Οι πόλεις σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τις αποτυχίες της ιδιωτικοποίησης του νερού. Η άνιση πρόσβαση, η αθέτηση υποσχέσεων, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και τα σκανδαλώδη περιθώρια κέρδους, ωθούν τους δήμους και τους πολίτες να ξαναπάρουν τον έλεγχο αυτής της βασικής υπηρεσίας. Αυτό το νέο βιβλίο εξετάζει αυτήν την αναπτυσσόμενη τάση, κατά την οποία οι πόλεις παντού σε όλο τον κόσμο παίρνουν πίσω τον έλεγχο των συλλογικών συστημάτων του πόσιμου νερού. Αναλύεται η μετάβαση από την ιδιωτική στη δημόσια διαχείριση του πόσιμου νερού, εξετάζοντας τα παραδείγματα σε Παρίσι, Hamilton, Buenos Aires, Dar es Salaam και Μαλαισία. Στην πορεία προς τη βελτίωση της δημόσιας διαχείρισης του νερού απεικονίζονται τα οφέλη και οι προκλήσεις της δημόσιας ιδιοκτησίας, αλλά το βιβλίο αναδεικνύει επίσης τον ασφυκτικό κλοιό των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και του ελέγχου των εταιρειών, που επιχειρούν να βάλουν το νερό στο πλαίσιο της ευρύτερης συζήτησης σχετικά με τις «εναλλακτικές για την ιδιωτικοποίηση» και αντλεί διδάγματα από αυτές τις εμπειρίες για τη μελλοντική δράση υπέρ της δημόσιας διαχείρισης.
Παρίσι,Γαλλία. 24 Νοεμβρίου 2008, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να μην ανανεώσει τη σύμβαση με τις ιδιωτικές εταιρείες Veolia και Suez, οι οποίες είναι δυο από τις γαλλικές εταιρείες που κυριαρχούν παγκοσμίως στον τομέα της διαχείρισης των δικτύων ύδρευσης. Οι δύο εταιρείες είχαν τη διαχείριση του συστήματος ύδρευσης του Παρισιού από το 1985, ενώ η Veolia ήταν υπεύθυνη για τη διαχείριση των λογαριασμών όλου του συστήματος από το 1860,αλλά ο δήμος αποφάσισε να δημιουργήσει τη δημοτική εταιρεία Eau de Paris και να θέσει υπό την εποπτεία του τη λειτουργία του συστήματος από το 2010.Η μετάβαση επιτεύχθηκε χωρίς καθυστερήσεις και με αξιοθαύμαστα αποτελέσματα σε πολλά επίπεδα από αυτό της αυξημένης διαφάνειας και των οικονομικών κερδών (σχεδόν 15% εξοικονόμηση τον πρώτο χρόνο, μείωση τιμολογίων κατά 8% τα επόμενα χρόνια) μέχρι την προστασία των υδάτινων πόρων. Η ενοποίηση των κατακερματισμένων τμημάτων του συστήματος ύδρευσης οδήγησε σε μια πιο αποτελεσματική, συνεκτική και βιώσιμη οργάνωση, με έμφαση σε πολιτικές προστασίας των υδάτινων πόρων, την έρευνα και την καινοτομία, καθώς και σε δράσεις ευαισθητοποίησης των πολιτών. Οι εξοικονομήσεις που επιτεύχθηκαν αποδεικνύουν ότι οι δύο ιδιωτικές επιχειρήσεις, Suez and Veolia, αποσπούσαν υπερβολικά κέρδη μέσω των συμβάσεων παραχώρησης της διαχείρισης του νερού. Ο νέος δημόσιος φορέας τερμάτισε την οικονομική αδιαφάνεια και την κακή λογοδοσίας που χαρακτήριζε την ιδιωτικοποίηση, και απέδειξε ότι η «επαναδημοτικοποίηση» δεν αφορά μόνο τη μεταφορά ιδιοκτησίας και τον έλεγχο της διαχείρισης, αλλά ότι επίσης αγκαλιάζει τις προοδευτικές πολιτικές για το νερό, τη βελτίωση των περιβαλλοντικών προτύπων, την ενίσχυση της διεθνούς αλληλεγγύης και όλων των άλλων στόχων δημόσιου ενδιαφέροντος.
Dar es Salaam, Τανζανία.Το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης του Dar es Salaam ήταν σε άθλια κατάσταση όταν η κυβέρνηση της Τανζανίας αποφάσισε να το ιδιωτικοποίηση το 2003, υπογράφοντας συμβόλαιο με την City Water Services(CWS),μια κοινοπραξία της Biwater (Ηνωμ.Βασίλειο) and Gauff (Γερμανία). Αυτή η ιδιωτική κοινοπραξία ενώθηκε αργότερα με την ιδιωτική εταιρεία της Τανζανίας, Superdoll. Αλλά η ιδιωτική διαχείριση δεν έκανε τίποτα για να βελτιώσει την κατάσταση, με την Παγκόσμια Τράπεζα να περιγράφει τις επιδόσεις του ιδιωτικού φορέα ως χειρότερο από τον προκάτοχό του . Το 2005, ένας νέος δημόσιος φορέας ανέλαβε: Dar es Salaam Water and Sewerage Corporation (DAWASCO). Από εκείνη τη στιγμή DAWASO έχει καταφέρει να επεκτείνει την κάλυψη του δικτύου και να βελτιώσει κρίσιμους τομείς της παροχής υπηρεσιών ύδρευσης στο Dar es Salaam, αποδεικνύοντας ότι οι δημόσιες υπηρεσίες ύδατος μπορούν να διαχειρίζονται εξίσου καλά από το κράτος, και ότι μπορούν να ξεπεράσουν τον ιδιωτικό τομέα με πολλούς τρόπους.
Buenos Aires, Αργεντινή. Η επαναδημοτικοποίηση του νερού στην πρωτεύουσα της Αργεντινής ξεκίνησε όταν η κυβέρνηση τερμάτισε την συμφωνία με την εταιρεία Suez, σχεδόν στα μέσα αυτής της περιόδου. Αυτή ήταν μια πολύ δύσκολη απόφαση δεδομένων των νομικών συνεπειών που είχε να αντιμετωπίσει: η εταιρεία απαίτησε από το κράτος της Αργεντινής 1.7 δις δολάρια στο Διεθνές Κέντρο για την επίλυση συμβατικών διαφορών (ICSID), του οποίου η απόφαση ακόμα εκκρεμεί. Η απόφαση για τερματισμό του συμβολαίου προήλθε από την συστηματική αθέτηση της Suez να εκπληρώσει τους συμβατικούς όρους που αφορούσαν την επέκταση του δικτύου και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η εταιρεία όχι μόνο δεν προχωρούσε σε επενδύσεις που είχαν συμφωνηθεί αλλά συνεχώς ζητούσε επαναδιαπραγμάτευση των όρων του συμβολαίου για να πετύχει αύξηση των κερδών. Η νέα δημόσια εταιρεία, η οποία ανήκει 100% στο σύλλογο των εργαζομένων, έχει πετύχει αξιοθαύμαστα αποτελέσματα στα πρώτα πέντε χρόνια λειτουργίας της, ιδιαίτερα όσον αφορά στην επέκταση του δικτύου σε φτωχές περιοχές, στη συμμετοχή των πολιτών αυτών των περιοχών σε προγράμματα δημόσιων έργων και στη διεύρυνση της πρόσβασης σε νερό και αποχέτευση. Η [πόλη είναι πλέον καλύτερα προετοιασμένη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις στον τομέα της ύδρευσης, αν και είναι σοβαρές.
Hamilton,Καναδάς. Το 2004 ένας δεκαετής αγώνας ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού τερματίστηκε με μια σημαντική νίκη των πολιτών της πόλης Hamilton του Καναδά. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, το δημοτικό συμβούλιο ψήφισε την επαναδημοτικοποίηση της λειτουργίας και της συντήρησης του νερού της πόλης και ανέλαβε τους σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων, θέτοντας τέλος σε μια εποχή μυστικότητας, δυσλειτουργικού εξοπλισμού, διαρροής λυμάτων .και συνεχών αλλαγών στις εταιρείες εργολάβων. Αυτό ήταν το πιο αξιοσημείωτο επίτευγμα δεδομένου ότι ο δήμος ήθελε να διατηρήσει την ανάθεση στον ιδιωτικό τομέα, αλλά η σαφής κατανομή των κινδύνων στην προσφορά έκανε την συμφωνία οικονομικά μη ελκυστική στις ιδιωτικές εταιρείες ενώ καμία δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στα προαπαιτούμενα της. Στα επόμενα χρόνια σημειώθηκε μια θεαματική βελτίωση των τεχνικών και περιβαλλοντικών επιδόσεων των συστημάτων, το προσωπικό ξεπέρασε τους στόχους που αρχικά είχαν τεθεί για την ιδιωτική εταιρεία που θα είχε την ευθύνη. Η πόλη είναι τώρα καλύτερα εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις στον τομέα του νερού, ακόμη και αν αυτές είναι σοβαρές.
Μαλαισία. Η μεταρρύθμιση στον τομέα του νερού στη Μαλαισία είναι ελαφρώς διαφορετική από τις υπόλοιπες περιπτώσεις, σε αυτό το βιβλίο, με την έννοια ότι αυτό συνέβη σε εθνική κλίμακα. Είναι μια προσπάθεια εναρμόνισης της διαχείρισης των υδάτων σε όλη τη χώρα, εν μέρει ως απάντηση σε μια σειρά αποτυχιών από την πλευρά των ιδιωτικών εταιρειών υδάτων της χώρας, ενίσχυσης και ανάπτυξης των υποδομών ύδατος στις φτωχότερες περιοχές, και εφαρμογής αναθεωρημένων δεικτών απόδοσης και προτύπων. Κατά την περίοδο 2005-2006, το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο της Μαλαισίας τροποποίησε το Σύνταγμα και ψήφισε δύο διατάξεις που επιτρέπουν μια σαρωτική μεταρρύθμιση του τομέα των υδάτων. Η μεταρρύθμιση αυτή επέτρεψε στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αξιοποιήσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκαν προηγουμένως σε τοπικές επιχειρήσεις ύδατος, είτε δημόσιες είτε ιδιωτικές, και να προχωρήσει με διαδικασίες fast-track σε ταχεία ανάπτυξη τους με κυβερνητική χρηματοδότηση. Οι φορείς εκμετάλλευσης θα μπορούν αργότερα να συνάπτουν σύντομες συμβάσεις μίσθωσης για τη διαχείριση του ανανεωμένου δικτύου ύδρευσης, αλλά ο στόχος ήταν να φέρει το σύστημα ύδρευσης της χώρας υπό αυστηρότερο δημόσιο έλεγχο και εποπτεία.
.Οι συγγραφείς του βιβλίου, ολοκληρώνουν τα συμπεράσματά τους κάνοντας ειδική αναφορά στην Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη και στην «Κίνηση 136».
Περιγράφοντας πρώτα το γενικότερο πλαίσιο της κρίσης, αναφέρουν, ότι η βαθιά οικονομική κρίση που έχει αναπτυχθεί μετά την κατάρρευση των χρηματοπιστωτικών αγορών το 2008 δημιουργεί μια νέα και τελείως αδικαιολόγητη ώθηση για ιδιωτικοποίηση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην Ευρώπη, όπου η κρίση εντείνεται, λόγω των πολιτικών λιτότητας που επιβάλλονται σε πολλές χώρες, με τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να οδηγούν σ\’ αυτές τις αλλαγές. Οι σκληρές περικοπές στον προϋπολογισμό και οι ιδιωτικοποιήσεις παρουσιάζονται ως αναγκαιότητα για ευκαιρίες μεγέθυνσης και για να επανακτηθεί η εμπιστοσύνη των χρηματοπιστωτικών αγορών, ακόμη και αν αυτό βαθαίνει την ύφεση στην πραγματική οικονομία. Ανάμεσα στα πιο ανησυχητικά παραδείγματα αυτής της ιδεολογικά καθοδηγούμενης και ανεύθυνης ιδιωτικοποίησης είναι η Ελλάδα, όπου η ΕΕ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) σε αντάλλαγμα για νέα δάνεια επιβάλλουν πλέον την ιδιωτικοποίηση των φορέων κοινής ωφελείας νερού σε μεγάλες πόλεις, όπως η Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Ευτυχώς – λένε οι συγγραφείς – η εκποίηση μεγάλου μέρους των μετοχών των εταιρειών αυτών σε ιδιωτικά συμφέροντα βρίσκει αντίθετες συλλογικότητες πολιτών, οι οποίες αναπτύσσουν δημιουργικές στρατηγικές αντιμετώπισης.
Και ολοκληρώνονται τα συμπεράσματα του βιβλίου αναφέροντας ότι, στη Θεσσαλονίκη, ένας συνασπισμός συλλογικοτήτων πολιτών που ονομάζεται «Κίνηση 136» δημιουργεί ένα νέο σχήμα για να ανταγωνιστεί τη Suez στην προσφορά για την απόκτηση των μετοχών και της διαχείρισης της εταιρείας του νερού και της αποχέτευσης της Θεσσαλονίκης. Ο διπλός στόχος είναι να αποτραπεί η ιδιωτικοποίηση και να αντικατασταθεί το μοντέλο της κρατικής διαχείρισης που απέτυχε να προστατεύσει το δημόσιο χαρακτήρα των υδάτινων πόρων και υποδομών, και να εξασφαλισθεί πραγματικός δημοκρατικός έλεγχος του νερού της πόλης από τους πολίτες της. Η διαχείριση θα οργανώνεται διαμέσου των τοπικών συνεταιρισμών, με τη συμμετοχή των πολιτών. Η «Κίνηση 136» είναι μια προσπάθεια να προκαταλάβει την ιδιωτικοποίηση, πριν αυτή εφαρμοσθεί, με μια ελκυστική συγκεκριμένη εναλλακτική λύση με τη μορφή βελτίωσης της δημόσιας διαχείρισης. Πρόκειται για μια πραγματικά εμπνευσμένη αντανάκλαση της αυξανόμενης δύναμης και ευαισθητοποίησης των δικτύων δικαιοσύνης νερού αφού αναδύεται μια εκστρατεία επαναδημοτικοποίησης του νερού πριν ακόμα από την υλοποίηση της ιδιωτικοποίησης
εδώ μπορείτε να διαβάσετε ολοκληρη τη μελέτη
Related Articles
6 Σχόλια
-
Πρέπει να αντισταθούμε ΟΛΟΙ στην ιδιωτικοποίηση του νερού. Πρέπει η αντίδραση του κόσμου στη Θεσσαλονίκη να γίνει μαζική.
-
Πρέπει να αντισταθούμε ΟΛΟΙ στην ιδιωτικοποίηση του νερού. Πρέπει η αντίδραση του κόσμου στη Θεσσαλονίκη να γίνει μαζική.
-
Pingbacks
-
[…] Με την ευκαιρία της παραγωγής ενός animation βίντεο με θέμα την επιστροφή του νερού σε δημόσια χέρια, που βασίστηκε στην έρευνα του Corporate Europe Observatory και του Municipal Services Project, αναδημοσιεύουμε και μεταφράζουμε το σχετικό άρθρο του Martin Pigeon που δημοσιεύτηκε πρόσφατα. Πριν το άρθρο παρακολουθείστε το σύντομο βίντεο υποτιτλισμένο στα ελληνικά από την ομάδα του SAVEGREEKWATER. Περισσότερες λεπτομέρειες για την έρευνα και τα αποτελέσματά της μπορείτε να διαβάσετε εδώ. […]
-
[…] έρευνα και τα αποτελέσματά της μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Απο ό,τι φαίνεται για μια ακόμη φορά οι «λύσεις» που […]
-
[…] Πριν το άρθρο παρακολουθείστε το σύντομο βίντεο υποτιτλισμένο στα ελληνικά από την ομάδα του SAVEGREEKWATER. Περισσότερες λεπτομέρειες για την έρευνα και τα αποτελέσματά της μπορείτε να διαβάσετε εδώ. […]
-
[…] Το βίντεο παρουσιάζει την επιστροφή των συστημάτων ύδρευσης σε δημόσια χέρια σε πόλεις, όπως το Μπουένος Άιρες, το Παρίσι και αλλού, εξετάζοντας τις προκλήσεις και τα οφέλη της διεκδίκησης του δημόσιου χαρακτήρα των υπηρεσιών ύδρευσης. Το βίντεο βασίστηκε στην μεγάλη έρευνα που έγινε από τις οργανώσειςCorporate Europe Observatory & Transnational Institute και μπορείτε να τη βρείτε εδώ. […]