ΕΥΑΘ, ΕΡΤ: Ποιος αποφασίζει;

Η πώληση της ΕΥΑΘ υπό σιγή (ιδιωτικών) τηλεοπτικών ιχθύων προχωράει πλέον στη δεύτερη φάση της, αφού το ΤΑΙΠΕΔ απέκλεισε την «Ένωση Πολιτών για το Νερό» (την προσπάθεια της συνεταιριστικής διαχείρισης από τους ίδιους τους Θεσσαλονικείς μαζί με το σωματείο των εργαζομένων). Ο κ. Σταυρίδης, πρώην πρόεδρος της ΕΥΔΑΠ και τώρα του ΤΑΙΠΕΔ, ο πιο πρόθυμος από τους υποστηρικτές της ελεύθερης οικονομίας, ιδίως όταν αυτή πραγματώνεται δημιουργώντας ιδιωτικά μονοπώλια υπό την επίβλεψη «ρυθμιστικών αρχών», στη μνημειώδη, για την έλλειψη νομικών ή άλλων τεκμηριώσεων, επιστολή του «πληροφορεί» απλώς, σε τόνο συγκατάνευσης, ότι η πρόταση της Ένωσης δεν «περνάει» στην επόμενη φάση. Στην επόμενη φάση όμως περνάει η γαλλική πολυεθνική Suez μαζί με τον ακόμη προθυμότερο κ. Μπόμπολα και ακόμη η δημόσια (!!!) ισραηλινή εταιρεία Mekorot σε κοινοπραξία με τον κ. Αποστολόπουλο.

Η Ένωση ήδη κατέθεσε ένσταση, όπως ήταν φυσικό, και αναμένουμε.Αναμένουμε ακόμη την υλοποίηση των αποφάσεων 17 δήμων από την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης για διεξαγωγή τοπικών δημοψηφισμάτων και την υπογραφή του σχετικού προεδρικού διατάγματος, που αργεί χαρακτηριστικά από τον Καλλικράτη μέχρι σήμερα – πόσα χρόνια είναι; –, ενώ εν μια νυκτί ο θεσμικός πατήρ του ελληνικού λαού υπογράφει με μια μονοκοντυλιά την κατάργηση της ΕΡΤ.

Ύστερα από τις ανακοινωμένες ιδιωτικοποιήσεις του νερού, προχθές έπεσε μαύρο σε όλα τα τηλεοπτικά, ραδιοφωνικά, ιντερνετικά και δορυφορικά προγράμματα της Δημόσιας Τηλεόρασης.Πρόκειται για μια θλιβερή εξέλιξη και στη δική μας προσπάθεια ενημέρωσης των συμπολιτών μας σε σχέση με τους κινδύνους της ιδιωτικοποίησης, μια και περιμέναμε την προβολή σχετικού ντοκιμαντέρ του «Εξάντα» του Γ. Αυγερόπουλου, στην προετοιμασία του οποίου είχαμε συμμετάσχει. Η εξέλιξη αυτή είναι επικίνδυνη και για έναν ακόμη λεπτό λόγο, που εμπίπτει στην ενασχόλησή μας με την ευρύτερη έννοια των συλλογικών αγαθών. Το αρχείο της ΕΡΤ, η κιβωτός της νεότερης πολιτιστικής μας Ιστορίας, είναι αδιανόητο να γίνει αντικείμενο αγοραπωλησίας, γεγονός που θα σήμαινε την ύστατη περίφραξη, εκτός των φυσικών μας συλλογικών αγαθών, όπως το νερό, της συλλογικής διάνοιας και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Και στις δυο περιπτώσεις παρακολουθούμε μια παλινωδία. Η κυβέρνηση ρίχνει την ευθύνη στην τρόικα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Επιτροπή νίπτει τας χείρας της για τις αποφάσεις. Θέλω να καταγγείλω τη σημερινή κυβέρνηση και κυρίως τους επικουρούντες της, που αντιτίθενται, όπως λένε, στην πώληση της ΕΥΑΘ (αλλά και στο κλείσιμο της ΕΡΤ), ότι προχωράνε με δική τους πολιτική και σε έναν μελλοντικό χρόνο ελπίζουμε νομική ευθύνη στην πώληση, αφού υπάρχει επίσημη επιστολή της Κομισιόν που λέει ότι δεν πιέζει τη χώρα μας προς αυτή την κατεύθυνση. Γιατί έγραψε αυτό το γράμμα; Η Κομισιόν ξέρει ότι η πίεση είναι έκνομη, μια και δεσμεύεται από την ΣΛΕΕ να είναι ουδέτερη σε θέματα διαχείρισης ειδικά των υπηρεσιών ύδρευσης (Άρθρο 345 ΣΛΕΕ). Οπότε αν η κυβέρνηση πιέζεται, να μας το πει να βγάλουμε ψεύτρα την Κομισιόν και να πάμε όλοι μαζί στα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Αν η κυβέρνηση δεν πιέζεται και απλώς πάσχει από έλλειψη ορθολογισμού και κατανόησης της έννοιας του δημοσίου συμφέροντος, υπάρχει ένας ακόμα λόγος να μην θέλει τις πωλήσεις των υπηρεσιών ύδρευσης. Στην περίπτωση της ΕΥΔΑΠ ακόμα κι αν πουλήσει στα 350 εκατ., δηλαδή στη χρηματιστηριακή αξία τις μετοχές μας στην ΕΥΔΑΠ, αύριο πρέπει, αντί να εισπράξει, να πληρώσει, αφού η εταιρεία έχει απαιτήσεις από το Δημόσιο, ΟΤΑ κ.λπ., που ξεπερνάνε τα 1,2 δισ. ευρώ! (βλ. ετήσια οικ. έκθεση).

Όσο για την Κομισιόν, δεν έχει καμιά νομιμοποίηση να προχωρά στις ιδιωτικοποιήσεις στις χώρες του Νότου, ενώ έχουμε ΗΔΗ στα χέρια μας την πρώτη ιστορικά επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών right2water. Αντί λοιπόν να παίζει κρυφτούλι, καλά θα έκανε να άνοιγε άμεσα τις διαδικασίες προκειμένου να θεσμοθετηθεί το ανθρώπινο δικαίωμα για πρόσβαση σε καθαρό νερό και υγιεινή που ψηφίστηκε το 2010 στον ΟΗΕ, όπως προτείνει η νομοθετική πρωτοβουλία από πλευράς πολιτών, και να περιορίσει τις επιθυμίες της για τη δημιουργία αγοράς νερού στην Ευρώπη, μιας επιθυμίας ορμώμενης από το Steering group του κ. Barnier, ενός φορέα που απαρτίζεται από τα μεγαλοστελέχη των πολυεθνικών του νερού. Ο ρόλος του κ. Barnier, αν και δεν τον εννοεί, είναι το ευρωπαϊκό δημόσιο συμφέρον. Και η κερδοσκοπία επί της βασικότερης ανάγκης των Ευρωπαίων πολιτών δεν το αντικατοπτρίζει επ’ ουδενί.

Είτε πρόκειται για τα συλλογικά φυσικά αγαθά, όπως το νερό, είτε πρόκειται για τη συλλογική μας πολιτιστική κληρονομιά, ένα είναι βέβαιο. Κάθε περίφραξή της είναι άμεσα ή έμμεσα ενάντια στο θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα για τη ζωή. Τα συλλογικά αγαθά δεν είναι ιδιοκτησία κανενός προσωρινού εκλεγμένου εκπροσώπου.Ασχέτως με το αν συμφωνεί κανείς ή όχι με τα προηγούμενα, σε ένα δεν μπορεί να διαφωνήσει: Είναι ευθύνη της πολιτείας (ελληνικής και ευρωπαϊκής) να δίνει θεσμική διέξοδο στη βούληση της κοινωνίας. Αν δεν μπορεί να την επιτελέσει, έχουμε μια οντολογική κρίση ως πολιτική κοινωνία, πολύ πιο καταστροφική από την πολυδιαφημιζόμενη οικονομική.Υπογράψτε για το νερό σας σε Ελλάδα και Ευρώπη.

Ορισμένα οικονομικά στοιχεία: Η ΕΥΑΘ είναι μία εταιρεία με μονοπωλιακή θέση στην παροχή νερού, που έχει κερδοφορία για το 2012 24 εκατ. ευρώ, διαθέσιμα μετρητά 33 εκατ. ευρώ, ίδια κεφάλαια 135 εκατ. ευρώ και ετήσια έσοδα 74 εκατ. ευρώ. Η χρηματιστηριακή αξία είναι 220 εκατ. ευρώ και εάν πουληθεί στη χρηματιστηριακή αξία του το 75% που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ, δηλαδή 165 εκατ. ευρώ, ο επενδυτής θα πάρει τα χρήματά του σε έξι χρόνια και θα έχει και την ιδιοκτησία της εταιρείας με το μονοπωλιακό της δικαίωμα. Είναι μία επένδυση που με τις σημερινές τιμές του νερού έχει 18% ετήσια απόδοση ως προς τα απασχολούμενα κεφάλαια (33/135), ενώ εάν αυξήσεις την τιμή οι αποδόσεις απογειώνονται.

Γιατί όχι στην ιδιωτικοποίηση: Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στη ζωή μας από την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης; Τι δείχνει η διεθνής εμπειρία;

• Αλματώδης αύξηση των τιμών 250% – 300% με τη μερική ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ. Δωδεκαπλασιασμός στο Βουκουρέστι σε διάστημα 13 ετών. Pacos de Ferreira Πορτογαλία 400% και αύξηση 6% κάθε χρόνο.
• Υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και άνιση πρόσβαση στις υπηρεσίες ύδρευσης. Στο Walkerton (Ontario) του Καναδά 7 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους πίνοντας νερό με βακτήρια E coli. Εκτεταμένες μολύνσεις με τη Suez στο Γιοχάνεσμπουργκ (Ν. Αφρική).
• Ελλιπής συντήρηση δικτύου & αθέτηση συμβατικών όρων για επενδύσεις. Στη Γαλλία, η χρηματοδότηση υπηρεσιών ύδρευσης εξακολουθεί να γίνεται από τον δημόσιο τομέα σε ποσοστό 88%. Στην Αργεντινή, η κυβέρνηση διέκοψε το συμβόλαιο με την Suez λόγω αθέτησης των συμβατικών της υποχρεώσεων (συντήρηση και επέκταση του δικτύου).
• Μονοπωλιακές πρακτικές & καρτέλ. Η Ε.Ε. διεξήγαγε έρευνα κατά SUEZ, VEOLIA και SAUR, για τραστ στη Γαλλία (2012). Στην Αγγλία οι εταιρείες ήδη από το στάδιο του διαγωνισμού δεν ανταγωνίζονται η μία την άλλη και κατεβαίνουν στους διαγωνισμούς χωρίς αντίπαλο.
•Έλλειψη λογοδοσίας & μυστικές συμφωνίες. Οι περισσότερες συμβάσεις παραμένουν μυστικές διαφεύγοντας τον οποιονδήποτε έλεγχο. Στο Βερολίνο, οι VEOLIA και RWE, το 1999, είχαν απαιτήσει έγγραφη εγγύηση μεγάλου κέρδους που κρατήθηκε μυστική έως ότου οι πολίτες το 2011 με δημοψήφισμα απαίτησαν να δημοσιοποιηθούν οι όροι της σύμβασης. Όπου έχει εφαρμοστεί η ιδιωτικοποίηση του νερού έχει αποτύχει.
Η διεθνής τάση είναι η ανάκτηση των υπηρεσιών ύδρευσης από δημόσιους φορείς (Γαλλία, Καναδάς, Αργεντινή, Ουγγαρία). Οι Ιταλοί απέτρεψαν την ιδιωτικοποίηση του νερού με δημοψήφισμα (2011). Στην Ολλανδία οι υπηρεσίες ύδρευσης είναι διά νόμου δημόσιες (2004). Στη Γερμανία, πλην της περιοχής του Βερολίνου, όπου υπάρχουν εξελίξεις επαναδημοτικοποίησης, η διαχείριση του νερού γίνεται από φορείς του Δημοσίου.

*Η κ. Κανελλοπούλου είναι μέλος της πρωτοβουλίας για την μη ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα (www.savegreekwater.org).